Ervaringsdeskundigen zijn inmiddels niet meer weg te denken uit de zorg. We vinden ze vooral binnen de GGZ, gehandicaptenzorg en verslavingszorg. Ze zijn een aanwinst voor de hedendaagse zorg, hoewel deze vorm van hulpverlening ook valkuilen kent.
Van patiënt tot hulpverlener
In het vierde jaar van de studie ging het ineens mis met mijn oud-studiegenoot M. Hij raakte in een psychose en moest worden opgenomen. Na een jaartje noodgedwongen ertussenuit geweest te zijn, maakte hij de studie alsnog af. De kwetsbaarheid voor psychoses bleef echter. Dit bemoeilijkte het zoeken naar geschikt werk aanzienlijk.
M. kwam thuis te zitten met een uitkering en deed vrijwilligerswerk. Dit duurde een aantal jaar. Op een dag werd hij benaderd door de GGZ-instelling waar hij onder behandeling was. Die startte een nieuw project, waarbij (ex-)psychiatrische patiënten werden ingezet als ervaringsdeskundige. Zij hielpen lotgenoten hun leven weer op te pakken. In M. zagen zij een geschikte medewerker.
Aanvankelijk reageerde M. wat terughoudend, maar uiteindelijk stemde hij toe. Het bleek een gouden zet. Inmiddels bezoekt hij al meer dan tien jaar mensen thuis en hij helpt hen om weer terug te keren in de samenleving. M. weet wat zijn cliënten doormaken. Hij heeft het immers zelf ook allemaal meegemaakt.
Hulpverleners dichtbij de doelgroep
Inmiddels zijn ze niet meer weg te denken uit de zorg: de ervaringsdeskundigen. Aanvankelijk waren ze vooral actief in de GGZ, maar tegenwoordig komen we ervaringsdeskundigen ook tegen in bijvoorbeeld de gehandicaptenzorg en de verslavingszorg.
Ik werk voor een organisatie in de gehandicaptenzorg. Enkele cliënten zijn sinds een paar jaar actief als ervaringsdeskundigen. Zij geven onder andere gastlessen op sociaal-pedagogische opleidingen. Hoe is het om een verstandelijke beperking te hebben? Hoe ervaren zij de wereld? Waar lopen zij tegenaan? In plaats van kennis op te doen uit boeken, leren studenten van de doelgroep zelf.
Ervaringsdeskundigen staan dichter bij de doelgroep dan gewone hulpverleners. Zij kennen de wereld, zijn tegen dezelfde dingen aangelopen, worstelen nu soms nog met dezelfde zaken. Ze vormen de ideale brug tussen de cliënt en de buitenwereld.
Benodigde vaardigheden
Kan iedere zorgvrager ervaringsdeskundige worden? Zo eenvoudig is het helaas niet. Om dit werk te doen, zijn uiteraard bepaalde vaardigheden nodig. Je bent hulpverlener en daarom moet je sociaal en empathisch onderlegd zijn. Daarnaast zijn de nodige kennis en trainingen nodig. Daarom bieden veel zorgorganisaties hun ervaringsdeskundigen opleidingen en cursussen die zij met voldoende resultaat moeten afronden.
Als ervaringsdeskundige moet je zelf je leven redelijk op de rit hebben. Je moet in staat zijn werkdagen te draaien, zonder daarbij te worden gehinderd door een verslaving of psychiatrische ziekte. Dat wil niet zeggen dat deze er niet mogen zijn. Waar het om gaat is dat je zelf voldoende controle over je leven hebt.
Valkuil
Je staat dicht bij je cliënten als ervaringsdeskundige, dichter dan andere hulpverleners. Tegelijk ben je ook gewoon een van die hulpverleners. Het is werk en dat vraagt om het houden van een professionele afstand. En dit kan knap lastig zijn als je werkt met mensen in wiens situatie je je eigen verleden zo goed kunt herkennen.
Aanwinst
Ervaringsdeskundigen zijn een aanwinst voor de zorg. Zij kennen de belevingswereld van cliënten zoals anderen dat nooit zullen kunnen doen. We mogen blij zijn dat we in een land leven dat hierin zo vooruitstrevend is, een land waarin we met zulke initiatieven durven te experimenteren met de zorg.
Het Platform Ervaringsdeskundigheid Zorg & Welzijn is een samenwerkingsverband van elf organisaties in zorg en welzijn rondom het thema ervaringsdeskundigheid. Je vindt er informatie over onder andere opleidingen tot professioneel ervaringsdeskundige en de nieuwste kennis over deze vorm van hulpverlening.
Genoten van dit blog en op zoek naar een blogger voor je eigen site? Of zoek je om andere redenen een schrijver met kennis van en hart voor de zorgsector?
Leave A Comment