laaggeletterdheid, tekstschijver utrecht, tekstbureau zorg verwoordRuim 10% van de Nederlanders heeft moeite met lezen en schrijven. Brieven en mails zijn voor hen lastig te begrijpen, vooral wanneer deze volstaan met ambtelijke taal. Deze mensen kunnen door hun laaggeletterdheid buiten de boot vallen. Maak informatie daarom begrijpelijk voor deze doelgroep.

Feiten over laaggeletterdheid
Laaggeletterdheid is niet hetzelfde als analfabetisme. Dat laatste houdt in dat iemand helemaal niet kan lezen en schrijven. Een laaggeletterde kan dit wel, maar op een onvoldoende niveau om mee te kunnen doen in de samenleving.

Lang niet iedere laaggeletterde is verstandelijk beperkt of zwakbegaafd. Ruim 70% heeft een migratieachtergrond. Sommigen hebben in het land van herkomst onvoldoende leren lezen en schrijven vanwege bijvoorbeeld armoede. Anderen kunnen dit wel in hun moedertaal, maar beheersen het  Nederlands onvoldoende.

Laaggeletterdheid heeft ingrijpende gevolgen. Mensen schamen zich er vaak voor en verbergen hun handicap (‘leesbril vergeten’). Ook is er een grotere kans op maatschappelijke problemen, zoals schulden. Een belastingformulier niet goed kunnen lezen, leidt al snel tot verkeerd invullen, met alle gevolgen aandien.

Schrijven voor laaggeletterden

Wil je je tekst toegankelijk maken voor laaggeletterden? Lees dan deze 9 tips:

  1. Gebruik geen jargon of moeilijke woorden. Luister naar de taal van je doelgroep. Welke woorden gebruiken zij vaak? Een te moeilijk woord sluipt al heel snel in je tekst. Zeker als je gewend bent te schrijven voor een hoger opgeleid publiek. Op de site Zoekeenvoudigewoorden.nl kun je opzoeken welke woorden je kunt gebruiken. De kans dat een laaggeletterde deze woorden kent en begrijpt, is redelijk groot.
  2. Houd zinnen kort en vermijd bijzinnen. Liever twee korte zinnen dan één lange met bijzinnen. Deel zinnen dus op.
  3. Gebruik alinea’s en houd deze zo kort mogelijk. Grote lappe tekst zonder indeling zijn lastig. Bundel informatie in korte, overzichtelijke eenheden. Kortom: gebruik alinea’s.
  4. Gebruik een groot en duidelijk lettertype.  Laaggeletterden lezen anders. In hun hoofd smeden zij bewust letters aaneen tot woorden. Dit proces kost veel energie. Grote, duidelijke letters zijn beter herkenbaar en zorgen daarom dat het lezen vlotter gaat.
  5. Houd de tekst bondig en kom snel tot de kern. Zorg dat de lezer meteen de informatie krijgt die van belang is. Extra, overbodige informatie belast de informatieverwerking. Mensen raken het overzicht kwijt.
  6. Vermijd beeldspraak. Met name allochtonen kennen onze uitdrukkingen niet altijd. ‘Ik wacht even af’ is veel duidelijker dan ‘Ik kijk de kat uit de boom’.
  7. Schrijf afkortingen voluit. Dit verrast je misschien. Want afkortingen maken een tekst toch alleen maar korter en leesbaarder? Voor wie geen moeite heeft met lezen, klopt dat inderdaad. Maar een laaggeletterde moet bij een afkorting juist extra nadenken. Waar stond m.u.v. ook alweer voor? Schrijf je ‘met uitzondering van’, dan bespaar je de lezer denkwerk.
  8. Vereenvoudig waar je kunt. In het Nederlands schrijven we getallen onder de twintig voluit. Lap die regel maar aan je laars als je voor laaggeletterden schrijft. Dus: 15 in plaats van vijftien. Dat is korter en veel begrijpelijker.
  9. Verduidelijk waar mogelijk met illustraties. Gebruik plaatjes die je tekst ondersteunen. Vermijd grafieken. Om die te interpreteren zijn scholing en ervaring nodig, die de lezer niet altijd heeft.

Tekstbureau Zorg Verwoord helpt je in de communicatie met laaggeletterden. Onder het motto ‘Taal is voor iedereen’ maak ik hertalingen voor deze doelgroep. Van folders tot brochures of zelfs boeken: ik help je om de boodschap helder te maken voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Neem contact op voor meer informatie:

Neem contact met mij op