Waardegedreven zorg, integrale zorg, of op zijn Engels: Value Based Healthcare. Allemaal namen voor een nieuwe manier om de zorg te organiseren.Het is een werkwijze die steeds populairder wordt. Maar wat is het nu eigenlijk? Informatie over dit onderwerp is vaak in bestuurlijke taal geschreven. Maar uiteindelijk gaat het om jou, de patiënt. Daarom een blog over waardegedreven zorg in alledaagse taal, zodat ook jij weet waar je aan toe bent als je ermee te maken krijgt.

Het experiment van BovenIJ ziekenhuis
Het BovenIJ ziekenhuis in Amsterdam-Noord is kort geleden gestart met een bijzonder project. Het ziekenhuis werkt samen met met Philips om hartpatiënten en mensen met COPD (een longaandoening) te begeleiden door e-health. Dit houdt in: moderne ICT, toegepast in de gezondheidszorg. Daarnaast is er een hechte samenwerking met andere zorgverleners in de regio.

Patiënten worden digitaal gevolgd. Van een afstand houdt men in de gaten hoe het met hen gaat. Meteen is het zichtbaar als er iets aan de hand is en wat er moet gebeuren. Moet de patiënt naar het ziekenhuis of is zorg in de wijk voldoende? Zorg in de wijk kan bijvoorbeeld een medische handeling zijn, of ingrijpen in de levensstijl om de klachten te doen verminderen. Dit alles bespaart onnodige ziekenhuisopnames en routinecontroles. Immers: zolang alles goed gaat, hoef je niet naar de poli toe.

Bovenstaand voorbeeld is waardegedreven zorg in de praktijk. Jij als patiënt staat centraal. Jouw leven wordt relatief weinig beheerst door de zorg. Integendeel: de zorg past zich aan aan jouw leven. Pas als het nodig is, wordt actie ondernomen. Geen onnodig routinebezoek meer.  Zorgkosten gaan daardoor omlaag. En niet te vergeten: de gezondheid van een groot aantal mensen verbetert. Immers: vele mensen met COPD en/of hartklachten worden op deze manier gevolgd en krijgen zorg op maat.

De noodzaak tot verandering
De zorg in ons land wordt steeds duurder. Dit komt grotendeels door de vergrijzing. De babyboomgeneratie wordt ouder en de komende decennia steeds zorgbehoevender. Zij zijn een aanzienlijk deel van onze bevolking. Door de medische ontwikkelingen leven we steeds langer. Dit brengt wel ouderdomskwalen met zich mee. Dit zijn aandoeningen waaraan mensen vroeger snel overleden, maar die nu chronisch zijn. Denk hierbij aan diabetes. We hebben dus naar verhouding veel mensen met chronische, complexe aandoeningen. Dit zorgt voor hoge zorgkosten.

We merken het duurder worden van de zorg aan de jaarlijks stijgende zorgpremie. Maar dat alleen is op de lange termijn niet genoeg. Binnen de zorg zelf moet ook veel veranderen. Het moet efficiënter. Wat niet nodig is, moet achterwege blijven. Heb je verschillende zorgverleners, dan moeten de behandelingen op elkaar aansluiten. Maar wat nooit verloren mag gaan, is de kwaliteit van zorg zoals jij die ervaart.

Waardegedreven zorg als alternatief
De Amerikaan Michael Porter introduceerde in 2006 het begrip Value Based Healthcare. In de ideale zorg zoals Porter die ziet, zijn de resultaten zoals de patiënt die ervaart zo hoog mogelijk en de kosten juist laag. Om dit ideaal waar te maken, moeten we volgens Porter de zorg anders organiseren.

In Nederland werd Porters idee bekend onder de naam ‘waardegedreven zorg’. Waardegedreven zorg moet voldoen aan drie voorwaarden:

  • Het moet de beste resultaten bieden
  • Zoveel mogelijk mensen moeten hier baat bij hebben
  • Dit alles tegen zo laag mogelijke kosten

Het bovenstaande noemen we de Triple Aim. De beste vertaling hiervan is ‘drievoudige doelstelling’.

De patiënt staat centraal in de filosofie van waardegedreven zorg. Wat wil de patiënt in zijn/haar zorg? Hoe wil hij/zij het graag hebben? Welke problemen ervaart hij/zij en wat kunnen we daaraan doen?

In waardegedreven zorg wordt de zorg anders georganiseerd dan voorheen. Niet langer moet jij als patiënt je aanpassen aan het zorgsysteem. Het systeem past zich aan aan jou. Hiervoor is wel het een en ander nodig. Dit komt in de volgende paragraaf aan bod.

Wat is er nodig voor waardegedreven zorg?
Dit zijn de belangrijkste vier ingrediënten voor waardegedreven zorg:

  1. Samenwerking. Zorgorganisaties moeten elkaar vinden. In het voorbeeld van BovenIJ moet het ziekenhuis samenwerken met bijvoorbeeld wijkgezondheidscentra, huisartsenposten of wijkverpleegkundigen. Mocht de digitale monitoring iets afwijkends laten zien, dan is de zorg altijd in de buurt. Opvallend in het voorbeeld is natuurlijk de samenwerking met Philips, een elektronicaconcern.
  2. De wil om te veranderen. De overgang naar een nieuwe vorm van werken vraagt vaak om een hele nieuwe organisatiestructuur van de zorgaanbieder. De wil om die overgang te maken moet er wel zijn. Daarvoor is tijd nodig.
  3. Nieuwe middelen/technologie. Nieuwe zorg vraagt om nieuwe middelen. Het monitoringssysteem van Philips is hiervan een goed voorbeeld. Om de zorg efficiënt en betaalbaar te houden, gebruiken we nieuwe technologie.
  4. Geld. Zonder financiële middelen krijgen we helaas niets voor elkaar. Het is ongetwijfeld een investering in het begin, maar als waardegedreven zorg de ziektekosten werkelijk terug kan dringen, betaalt deze zich uiteindelijk terug.

Kritiek
Wellicht denk je: weer de zoveelste hype. Het zoveelste wondermiddel uit de hoge hoed van zorgmanagers die zelf dik verdienen, maar geen benul hebben van hoe het er daadwerkelijk aan toegaat in de zorg. En inderdaad, helemaal wetenschappelijk bewezen is het positieve effect van deze nieuwe zorgvorm nog niet. Een kritische houding is begrijpelijk, zeker als je zelf veel negatieve ervaringen hebt in de zorg. Je worstelt met chronische ziektes en wellicht de bureaucratie rondom je toch al vermoeiende zorgproces. De onpersoonlijke manier waarop je als patiënt soms behandeld wordt, maakt je wantrouwig.

Anderzijds: de huidige zorg is niet op lange termijn te handhaven. Hier kunnen we niet meer omheen. We moeten zoeken naar alternatieven. Misschien blijkt waardegedreven zorg de oplossing, maar misschien ook niet. We hoeven het niet meteen te omarmen, maar zie het als nieuwe optie.

Maar hoe cynisch je wellicht bent vanwege negatieve ervaringen: blijf openstaan voor mogelijke veranderingen. Geef ze een kans. Wie weet brengen ze de doorbraak waar je als patiënt niet meer op durfde te hopen.

Genoten van dit blog en op zoek naar een blogger voor je eigen site? Of zoek je om wat voor reden dan ook een bevlogen schrijver met kennis van en hart voor de zorg? 

Neem contact met mij op