Als tekstschrijver voor zorg en welzijn schrijf je vaak voor patiënten. Hoe maak je een tekst aantrekkelijk voor zo’n diverse groep mensen? Schrijf op B1-niveau. B1 is goed te begrijpen voor praktisch opgeleide mensen. En ook als je achtergrond HBO of academisch is, leest een B1-tekst prettig weg. 

Een brief van een specialist vol medisch jargon. Een uitgebreide voorlichtingsfolder over de behandeling die je krijgt, maar halverwege weet je nog niet wat je precies te wachten staat. Je herkent het ongetwijfeld. Of het nu het halfjaarlijkse bezoek aan de tandarts is of een levensreddende operatie: iedereen krijgt te maken met zorgverleners. Communicatie moet daarom voor iedereen begrijpelijk zijn: B1.

B1 is meer dan alleen begrijpelijk schrijven. Het is ook: vriendelijk schrijven, de spreektaal gebruiken en de lezer echt toespreken. Alsof je met hem of haar in gesprek bent.

Zo schrijf je teksten voor zorg en welzijn in B1

1. Kom meteen tot de kern
Neem geen lange aanloop, maar vertel meteen wat je eigenlijke boodschap is.
Niet: Van dit medicijn moet een bepaalde hoeveelheid van de werkzame stof in uw bloed aanwezig zijn. Dan pas werkt het middel. Die hoeveelheid bouwt u in de loop van de weken geleidelijk op. Het is daarom belangrijk dat u het dagelijks op hetzelfde tijdstip inneemt en geen dosering vergeet.
Wel: Neem dit medicijn dagelijks op hetzelfde tijdstip en vergeet geen dosering. Het middel werkt namelijk pas als een bepaalde hoeveelheid in het bloed aanwezig is. Dat bouwt u op u als u het medicijn inneemt zoals voorgeschreven en het niet vergeet.

2. Gebruik alledaagse woorden en mijd jargon
Niemand zegt ‘sectio caesarea’, iedereen zegt ‘keizerssnede’. Of ‘keizerssnee’, nóg alledaagser. Vervang iedere vorm van jargon door alledaags taalgebruik. En daarin kun je best ver gaan. Want ook ‘ongewenst urineverlies’ klinkt alledaagser dan het weliswaar ingeburgerde, maar toch klinisch klinkende ‘incontinentie’.
Vermijdt zakelijke woorden als ‘indien’ en ‘tevens’. Gebruik gewoon hun alledaagse synoniemen ‘als’ en ‘ook’.
Niet: Indien u een bacteriële pneumonie heeft, schrijven wij u antibiotica voor.
Wel: Als u een bacteriële longontsteking heeft, schrijven wij u antibiotica voor.

3. Gebruik een goede titel en veel tussenkopjes
Een goede titel dekt meteen de lading, zodat de lezer weet waar de tekst over gaat. Tussenkopjes leiden de lezer door de opeenvolgende alinea’s. Zorg dat de titel beknopt, maar volledig is.

4. Houd de zinnen kort
Zorg dat een zin maar één onderwerp heeft. Hoed je er dus voor om zoveel mogelijk informatie in een zin te proppen. Gebruik zo weinig mogelijk bijzinnen. Beter twee korte zinnen dan één lange. Af en toe een bijzin kan natuurlijk wel, om variatie in de tekst te houden. Een tekst met alleen maar korte zinnen loopt immers niet lekker. Maar doe het niet meer dan nodig. Vermijd zeker de ‘tangconstructies’. Dit zijn bijzinnen in omsloten zitten in de hoofdzin. Bijvoorbeeld: U kunt na de behandeling, mocht u daar nog behoefte toe hebben, nog even met uw behandelaar spreken. Maak hiervan: Misschien heeft u na de behandeling behoefte om uw behandelaar nog even te spreken. Dit is altijd mogelijk.

5. Schrijf in de actieve vorm
Vermijd dus de passieve vorm met ‘worden’.
Niet: Er wordt bij ons gewerkt met de modernste middelen.
Wel: Wij werken met de modernste middelen.

6. Spreek de lezer direct aan
Gebruik zoveel mogelijk ‘u’ of ‘jij’, afhankelijk van de doelgroep. Vermijd onpersoonlijke woorden als ‘men’ of ‘de patiënt’.
Niet: Patiënten melden zich bij de receptie van de poli.
Wel: U meldt zich bij de receptie van de poli.

7. Houd de tekst zo kort mogelijk
Vertel alleen wat belangrijk is voor de patiënt/cliënt zelf.
Niet: Deze therapie ontstond in de jaren ’60 van de vorige eeuw in de Verenigde Staten na uitgebreid onderzoek op duizenden proefpersonen. De therapie was oorspronkelijk bedacht voor de behandeling van depressie, maar bleek ook goed aan te slaan bij angststoornissen. Daar wordt de therapie tegenwoordig vooral voor toegepast.
Wel: Deze therapie slaat goed aan bij angststoornissen, blijkt uit betrouwbaar onderzoek.

Wil je meer weten over schrijven op B1-niveau? Download de Checklist Jip-en-Janneke.

Ik help zorgorganisaties en (overheids)instanties in hun communicatie met burgers. Boeken, brochures, folders en websites herschrijf ik in taal die voor iedereen begrijpelijk is. Wil je kennis maken?

Neem contact met mij op!

Foto: Wikipedia